Andrzejki – St. Andrew’s Day 🏴󠁧󠁢󠁳󠁣󠁴󠁿

Andrzejki – wieczór wróżb odprawianych w nocy z 29 na 30 listopada, w wigilię świętego Andrzeja, patrona Szkocji i Grecji. Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawiła się w 1557 za sprawą Marcina Bielskiego.Dzień ten przypada na końcu lub na początku roku liturgicznego. Andrzejki są specjalną okazją do zorganizowania ostatnich hucznych zabaw przed rozpoczynającym się adwentem.

Na Andrzejki istnieje wiele zwyczajów wróżenia, które różnią się w zależności od regionu:

• lanie wosku do zimnej wody przez dziurkę od klucza. Z zastygłej masy tworzą się różne wzory, z których – zależnie od interpretacji – można wyciągnąć życiowe wróżby.
• ustawianie butów wokół pokoju. Zazwyczaj biorą w tym udział młode dziewczyny, układając swoje buty od ściany do progu pokoju. Pierwszy but dotykający progu przewiduje wyjście za mąż dla jego właścicielki.
• wróżenie z imieniem przyszłego małżonka. Dziewczyny piszą różne imiona chłopców na kartce, potem obracają ją, a wybrana musi przekłuć kartkę pinezką. Imię, które wybije się spod pinezki, będzie imieniem przyszłego męża. To samo dotyczy wróżenia dla chłopców!
• wróżenie ze skórki jabłka – polega to na obraniu jabłka w taki sposób, aby skórka była jak najdłuższa. Następnie rzuć ją za swoje lewe ramię. Litera, w jaką ułoży się skórka na podłodze, będzie pierwszą literą imienia twojego przyszłego małżonka.
• losowanie przedmiotów o symbolicznym znaczeniu, często związanym ze stanem cywilnym – przewidywanie szybkiego ślubu, wstąpienia do klasztoru czy pozostania staropanieństwem. 

Andrzejki na świecie. Jak wyglądają Andrzejki w innych krajach?

Szkocja 
Andrzejki obchodzi się 30 listopada, dniu patrona Szkocji! Nasze czysto “zabawowe” Andrzejki są jednymi z najważniejszych świąt w roku dla Szkotów. Na całym terenie kraju powiewają flagi ze św. Andrzejem, a ludzie uczestniczą w paradach, festiwalach i koncertach. Co ciekawe, 30 listopada większość narodowych zabytków można zwiedzać za darmo. Dla Szkocji Andrzejki oznaczają także dwa istotne elementy – specjalne menu, które musi pojawić się na stołach w całym kraju oraz zawody w rzucaniu drewnianym klocem (Caber toss), polegające na rzucaniu drewnianym klocem tak, aby wylądował swoim drugim końcem.

Czechy i Słowacja
Te dwa kraje mają swoją słodką tradycję. Podczas Andrzejek pieką ciastka przypominające nasze pączki. W ich wnętrzu, zamiast nadzienia, znajdują się karteczki z imionami potencjalnych małżonków. Podczas smażenia, karteczki wypływają na powierzchnię tłuszczu. Pierwsze imię, które się pojawi, będzie imieniem przyszłego małżonka.

Ukraina
Na Ukrainie Andrzejki obchodzi się w innym terminie niż u nas, bo 13 grudnia. Ukraińcy mają dwie unikalne tradycje. Po pierwsze – w Andrzejki głównie spożywa się naleśniki i słodycze! Dnia 13 grudnia panuje na Ukrainie atmosfera żartów i psot. Im więcej psot doświadczy rodzina, tym większe szanse na szybkie wydanie córki za mąż.

Niemcy
Niemieckie dziewczyny spędzają noc z 29 na 30 listopada śpiąc nago. Wierzy się, że wybrane z nich ujrzą swojego przyszłego męża we śnie. Jeśli sen przerwie szczekanie psów, należy dokładnie słuchać, skąd ono dochodzi. To właśnie stamtąd ma nadejść przyszły wybranek.

Bułgaria
Bułgarskie Andrzejki są znane jako Edrei, czyli Dzień Niedźwiedzia. Matki gotują kolby kukurydzy, chcąc ochronić swoje córki przed złymi mocami. Święto wywodzi się z legendy, w której okrutna macocha faworyzowała swoją córkę, a złą macochą była pasierbica. Według opowieści, kobieta ta została ukarana, a jej córka biologiczna – zamieniona w niedźwiedzia.

Andrzejki po angielsku – Słownictwo: